Kalıtımın dolayısıyla genetiğin öncüsü Gregor Johann Mendel'dir.
Bezelye bitkileri üzerinde yaptığı çalışmalarla kalıtımın temel ilkelerini bulmuştur.
Mendel'in Ortaya Attığı Kalıtımın Temel İlkeleri (Yasaları)
1. Canlıların sahip olduğu kalıtsal özellikler, genler ile yavru bireylere taşınır. Bu genler baskın veya çekinik özellikte olabilir.
2. İzotip (Benzerlik) Yasası: Farklı genetik özelliğe sahip iki homozigot bireyin çaprazlanması ile oluşan yavru bireyler benzer (aynı) fenotipte olur. Örneğin: AA x aa çaprazlanmasında yavru bireylerin hepsi Aa genotipli yani A fenotipinde olur.
3. Bağımsız Dağılım Yasası: Diploit (2n kromozomlu) canlılar, her genetik özellik için iki gene sahiptir. Bu genlerden biri anneden yumurta ile diğeri ise babadan sperm ile yavru bireye geçer. Genetik özellikleri belirleyen bu genlerden hangilerinin, hangi gamet veya bireye gideceği bağımsız (tesadüfi) olarak gerçekleşir. (Gamet: Yumurta ve sperme verilen ortak ad.)
4. Ayrılma Yasası: Gametlerde (yumurta ve spermde) her genetik özellikle ilgili sadece bir alel (gen) bulunur. Diploit bir birayin her genetik özellikle ilgili iki gene sahip olduğunu söylemiştik. Diploit bir birey mayozla gamet oluştururken, bu iki genden yalnızca birini gamete aktarır. İşte buna ayrılma yasası denir.
Mendel'in Bezelye Bitkisi ile Çalışma Nedenleri Şunlardır
1. Bezelye bitkisi, düşük maliyetle kolay bir şekilde yetiştirilebilir.
2. Bezelye bitkisinin çiçekleri hermafrodit özelliktedir. Yani hem dişi hem de erkek üreme hücrelerini oluşturabilir. Böylece kendi kendini dölleyerek, genetik özelliklerinin homozigot (saf = arı) kalmasını sağlar. Ayrıca çiçek yapısı ile yabancı döllenmeyi büyük oranda engeller.
3. Bezelye bitkisinin çok sayıda çeşidi bulunur ve genetik özellikleri belirgindir.
4. Kısa sürede yetiştirilir. Çok tohum verir ve yıl içerisinde birkaç kez verim alınabilir.
- Bezelye bitkisinin sahip olduğu bu özelliklerden dolayı, Mendel çalışmalarında bezelyeleri kullanmıştır.
tesekurler
YanıtlaSil