Kalıtımla İlgili Kavramlar - Kalıtım ve Genetik

Kalıtımı: Ata bireylerde bulunan özelliklerin yavru bireylere aktarılması olayına kalıtım denir. 

Genetik: Canlılarda bulunan özelliklerin oluşumunu, bu özelliklerin ata bireylerden yavru bireylere nasıl geçtiğini ve meydana gelen biyoçeşitliliği inceleyen Biyoloji'nin alt bilim dalıdır. 

Karakter: Genetik özellik anlamına gelir. 

DNA (Deoksiribo Nükleik Asit): Genetik özelliklerimizi taşıyan moleküldür. 

Kromozom: DNA'nın hücre döngüsü içerisinde proteinlere (histon proteinlere) sarılıp, kısalıp kalınlaşarak oluşturduğu yapıdır. 

Gen: DNA üzerinde bulunan ve bir protein ya da RNA kodlayan anlamlı DNA parçasına denir. 

Lokus: Genin DNA üzerindeki yerine veya DNA'da kapladığı bölgeye denir. 

Homolog Kromozomlar: Biri anneden diğeri ise babadan yavru bireye geçen, şekil ve büyüklük bakımından birbirine benzer kromozom çiftine denir. 

Alel: Homolog kromozomların karşılıklı lokuslarında (bölgelerinde) bulunan ve aynı karaktere (genetik özelliğe) etki eden gen çiftinden her birine alel denir. 

Baskın (Dominant = Başat) Gen: Aynı genetik özelliğe etki eden farklı iki alelin bir araya gelmesiyle etkisini dış görünüşte gösteren gene denir. Baskın genler büyük harf ile gösterilir. (Aa ve AA durumlarında etkisini gösteren gendir.) 

Çekinik (Resesif) Gen: Baskın gen ile birlikte bulunduğunda etkisini gösteremeyen gene denir. Çekinik genler küçük harfle gösterilir. (aa durumunda etkisini gösteren gendir.) 

Bağımsız Gen: Kromozomda tek başına bulunan gendir. Yani kromozom üzerinde tek bir genin bulunması durumudur. 

Bağımlı (Bağlı) Gen: Kromozom üzerinde diğer genlerle birlikte bulunan gendir. Yani bir kromozom üzerinde birden fazla genin bulunması durumudur. 

Homozigot (Arı = Saf Döl): Aynı genetik özelliğe etki eden genlerin benzer olması durumudur. Örneğin: AA veya aa gibi. 

Heterozigot (Melez = Hibrit Döl): Aynı karaktere etki eden genlerin farklı olması durumudur. Örneğin: Aa gibi. 

Genotip: Bir canlıda bulunan genlerin tamamına denir. Örneğin: AaBbDDEehh gibi. 

Fenotip: Bir canlının dış görünüşünü meydana getiren genlerin tamamıdır. Fenotip ifade edilirken her karakter ile ilgili tek gen yani fenotipte etkisini gösteren gen yazılır. Örneğin: genotip AaBbDDEehh ise fenotip ABDEh olur.